tarih devirleri
Tarih_Öncesi_Devirler_ve_Tarih_Devirleri
TARİHİN DEVİRLERE AYRILMASI TARİHİN DEVİRLERE AYRILMASI
Tarih, yazının icadı ile başlar. Yazının, MÖ 3500′ lerde Sümerler tarafından bulunduğu bilinmektedir. Yazı’nın bulunmasından önceki döneme Tarih öncesi Devirler (Prehistorik), yazının bulunmasından sonraki döneme de Tarih Devirleri denilir.
I. TARİH ÖNCESİ (PREHİSTORİK) DEVİRLER: Bu devirler, yapılan araç ve gereçlerin çeşitliliğine göre bölümlere ayrılır:
A. TAŞ DEVRİ:
Bu devir de kendi arasında üçe ayrılır.
1. Yontmataş Devri (Paleolitik): Tarihöncesi devirler içinde en uzun yaşanan dönemdir. insan bu devirde tüketicidir. Avcılık, balıkçılık ve toplayıcılık yapar. insanın doğa ile mücadelesi bu devirde başlar. Toplumlar arasında yeterli iletişim yoktur. Mağaralar ve kuytu yerler, yaşam için seçilen yerlerdir. Kaba taştan yapılan aletler ve mağara duvarlarındaki resimler tek kalıntılardır Donemin sonuna doğru Ateş bulunur. Ateş’in bulunması bir anlamda uygarlığın başlangıcı olarak kabul edilir.
2. Ortataş Devri (Mezolitik): Neolitik devre geçişi sağlayan bir ara dönemdir. insanlar, yaşamlarını yine avcılık ve toplayıcılık ile sürdürmektedir. Buzul çağları sona ermiş, yeryüzündeki iklim koşulları günümüz iklimine dönmeye başlamıştır. 3. Cilalıtaş Devri (Neolitik): İnsan üretken hale geçer. Topraklar tarıma açılır. Kalıcı kültür yaratılmaya başlanır. Topraktan kap-kacak yapılır ve seramik sanatı başlar. ilk yerleşim birimleri oluşturulur. Hayvanlar evcilleştirilir ve bitki liflerinden elbiseler yapılır. ilk dinsel inançlar ortaya çıkar. İlk ticaret başlar. Ataerkil bir düzen kurulur. Köleci toplum yapısı ortaya çıkar. Günümüzün sosyal yaşam biçimi oluşur
Dolmen : Uzunca ve kaba taşların yan yana dizilip üzerine yassıca kaba bir taşın yerleştirilmesiyle oluşan anıtlar.
Tümülüs : Dolmenlerin toprak yığınıyla örtülüp bir tepe şekline getirilmiş hali.
Höyük : Tümülüslere Anadolu’da verilen ad
Kurgan : Tümülüslere Türkistan’da verilen isim
Menhir : Bir çizgi veya daire etrafında kabaca dikilmiş yüksek taşlardan oluşan anıtlar. B. MADEN DEVRİ :
Kullanılan madenlere göre bölümlere ayrılır:
1. Bakırtaş Devri (Kalkolitik): Maden Devri’ne geçiş dönemidir. Bu devirde Bakır bulunarak, işlenmeye başlanmıştır. Bakır, insanın kullandığı ilk madendir. Doğada saf olarak bulunur. Bu devirde Bakır, günlük hayatın içine girmiş, ancak yumuşak olduğundan ve madencilik tekniğinin ilerlemesi ile de Bakır ve Kalay karıştırılıp Tunç elde edilmiştir.
2- Tunç Devri: Bu dönemde toplumlar arası iletişim ve ticaret gelişmiştir. ilk yerleşim birimleri, şehir devletlerine dönüşmüştür.
3. Demir Devri: Tarım sektörünün yanı sıra sanayi sektörü de gelişmiştir. Uygarlığın gelişmesi hızlanmıştır. Silah yapım tekniği gelişmiştir. Babil Kralı Hammurabi tarafından ilk merkezi krallık kurulmuştur. Dönemin sonuna doğru yazı bulunmuş ve Tarih öncesi Devirler sona ermiştir.
TARİH DEVİRLERİ:
Yazının bulunmasıyla başlar ve günümüze kadar devam eder. Tarih ile yazı arasındaki ilişki : Tarih, yazı ile başlar. yazıdan önceki devirler hakkında sağlıklı bilgi edinmek zor olduğundan, bu dönemlere “Tarih Öncesi Devirler (Prehistorik Devirler)” veya “Karanlık Çağlar” denir. Yazı : Toplumlar ilk olarak resim yazısı kullanmışlardır. İlk yazıyı Sümerler bulmuştur.(Çivi Yazısı) Bugün kullandığımız alfabeyi, ilk olarak Fenikeliler kullanmış, onlardan Yunanlılar ve Romalılar alarak geliştirmişler ve böylelikle LATİN alfabesi ortaya çıkmıştır. Yazı, Anadolu’ya ilk olarak Asurlular tarafından Tunç devrinde getirilmiştir. Türk Tarihinin ilk yazılı eserleri GÖKTÜRK(ORHUN) KİTABELERİDİR.
TARİH DEVİRLERİ:
A. İLKÇAĞ (Eskiçağ): MÖ 3500’lerde Sümerler ‘in yazıyı bulması ile başlar, 476’da Batı Roma’nın yıkılışıyla sona erer. Önceleri şehir devletleri halindeki siyasi yapı, sonradan Eski Yunan siteleri hariç,merkezi krallıklara dönüşmüştür. Çağa çok tanrılı dinler egemendir. Ancak istisna olarak, İbranilerde tek tanrılı din ilk kez görüldü ise de Musevilik bir dünya dini olamamıştır. Hıristiyanlık da, bu dönemde ortaya çıkmıştır. Özellikle Akdeniz Havzası’nda canlı bir ticaret ekonomisi görülmüştür, bunun temel nedeni koloniciliktir. Köleci ve sınıflı toplum yapısı çağa egemen olmuştur. Tarih Çağlan içinde en uzun yaşanan dönemdir. Çağ’ın içinde, İsa’nın doğumu takvime başlangıç olarak kabul edilir, İsa’nın doğumu ile MÖ dönem sona erer, MS dönem başlar, ilkçağ’ın içinde hem MÖ hem de MS dönemler yaşanmıştır
B. ORTAÇAĞ: MS 476’ da Batı Roma’nın yıkılmasıyla başlar, 1453 İstanbul ‘un Fethi ile sona erer. Merkezi krallıklar gücünü Kavimler Göçü sonunda yitirdiğinden, siyasi yapıda Feodalite çağa egemen olmuştur. Tek tanrılı dinler egemendir. Bu nedenle Ortaçağ’ da, bilimsel ve kültürel gelişme yavaşlar. Tek üretim aracı ve zenginliğin simgesi topraktır. Geri, kapalı ve toprağa bağımlı bir ekonomik yapı görülür. Akdeniz havzası, ticari etkinliğini yitirir. Köleci toplum yapısı sarsılır, sınıflı toplum yapısı devam eder.
C. YENİÇAĞ: 1453’te İstanbul’un Fethi ile başlar, 1789 Fransız İhtilali ile sona erer. İstanbul’un Fethi’nde kullanılan tahrip gücü yüksek toplar, merkezi krallar tarafından kullanılmış, Feodalite yıkılırken, merkezi krallıklar yeniden güçlenmiştir. Coğrafi Keşifler sonunda ise bazı merkezi krallıklar Sömürge imparatorluğu’na dönüşmüştür. i Tek tanrılı dinler çağa egemen olmasına rağmen, toplum üzerindeki etkinliklerini yitirmeye başlamışlardır. Özellikle Coğrafi Keşifler’ den sonra, canlı bir ticaret ekonomisi görülür. Rönesans Hareketleri sonunda sınıflı toplum yapısı da bozulmaya başlar.
D. YAKINÇAĞ: 1789’da Fransız ihtilali ile başlar günümüze kadar devam eder Siyasi yapıya, Demokrasi egemendir. Özellikle Fransız İhtilali’nden sonra din devleti, Dünya devletine dönüşür. Ulusçuluk akımı güçlenir. Tek tanrılı dinler çağa egemen olmasına rağmen, toplum üzerindeki etkinliklerini yitirir ve özellikle Fransız İhtilali’nden sonra , laik devlet ve laik toplum düzeni kurulur. Fransız ihtilali’nin getirdiği ilkeler sonucu, sınıflı toplum yapısı ortadan kalkar. Sanayi Devrimi, hammadde ve pazar gereksinimini artırır. Sömürge mücadelesi hızlanır. Dikkat : Zamanı çağlara bölmek yapay bir bölme işlemidir. Öğrenimi kolaylaştırmak amacı taşır. Örneğin: İstanbul’un fethi, Avrupa ve Asya’yı etkileyen önemli bir tarihi olaydır. Ancak bu olay, o sırada Amerika ve Afrika kıtasında yaşayan insanları doğrudan etkilememiştir. Mısır ve Mezopotamya’daki insanlar yazıyı kullanırlarken, dünyanın diğer bölgelerindeki insanlar ancak yüzlerce yıl sonra yazıyı kullanmışlardır. Çağların başlangıç-bitiş tarihleri nasıl tespit edilmiştir? Tarihin zamana göre tasnifinde en önemli ayrım “çağlara ayırarak” incelemedir. Çağların başlangıç ve bitim tarihleri belirlenirken toplumların geniş çapta etkilendiği tarihi olaylar esas alınmıştır.
https://www.youtube.com/watch?v=T9N9jEt0TbA&list=RDT9N9jEt0TbA#t=12
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder